Vormen van mensenhandel

Bij arbeidsuitbuiting gaat het om een combinatie van ernstige, vaak onmenselijke situaties op de werkvloer. Daarbij is vaak sprake van dwang, geweld, chantage, fraude of misleiding. Vaak moet het slachtoffer de inkomsten (gedeeltelijk) afdragen. Daardoor krijgt het slachtoffer weinig of geen salaris. Arbeidsuitbuiting komt voor in alle sectoren. Er bestaan 2 vormen van arbeidsuitbuiting: gedwongen arbeid en gedwongen dienstverlening.

Gedwongen arbeid

Bij gedwongen arbeid is meestal sprake is van een formele werkgever-werknemersrelatie en dus ook van contracten en andere officiële afspraken. Meestal gebeurt het in sectoren die georganiseerd zijn via sectororganisaties, cao’s of belangenverenigingen. Denk hierbij aan de transportsector of horeca.

Gedwongen dienstverlening

Gedwongen dienstverlening vindt meestal plaats in de informele sector. Er is meestal geen arbeidsovereenkomst of sprake van een georganiseerde sector. Voorbeelden hiervan zijn gedwongen huishoudelijk werk verrichten, au-pairs of straatkranten verkopen.

Slachtoffers van criminele uitbuiting worden gedwongen tot crimineel gedrag of tot bedelarij.

Criminele uitbuiting van kinderen of volwassenen is een relatief onbekende vorm van uitbuiting. Het gaat bijvoorbeeld om zakkenrollerij, winkeldiefstal of geld stelen van mensen bij een geldautomaat. Het slachtoffer moet de buit afdragen aan de uitbuiter. De uitbuiter heeft macht over het slachtoffer, bijvoorbeeld omdat hij diens paspoort bezit. De uitbuiter kan onderdeel zijn van een crimineel netwerk, maar het kan ook iemand zijn die familie is van het slachtoffer.

Bij seksuele uitbuiting wordt iemand gedwongen om seksuele handelingen te hebben tegen betaling. De betaling kan in de vorm van geld zijn. Vaak moet het slachtoffer het geld (gedeeltelijk) afdragen aan de uitbuiter. Maar ook andere vergoedingen zijn mogelijk, zoals kleding, eten of onderdak.

Seksuele uitbuiting omvat onder andere prostitutie en pornografie onder dwang. Maar ook gedwongen seksuele dienstverlening in bijvoorbeeld bars, hotels en massagesalons. Het kan gaan om seksuele diensten aan vreemden, of aan bekenden, bijvoorbeeld bij gedwongen seks met vrienden van de partner.

Grooming en sextortion

Ook kan seksuele uitbuiting plaatsvinden in de vorm van grooming. Een volwassene legt dan via internet contact met minderjarigen. Dit met het doel om hen seksuele handelingen te laten verrichten of seksueel contact met hen te hebben.

Ook sextortion is een vorm van seksuele uitbuiting. Daarbij gaat het om afpersing met gebruik van naaktfoto’s, filmpjes of webcammateriaal.

Loverboys

Een bijzondere vorm van seksuele uitbuiting is uitbuiting door loverboys. Dat zijn jongens die proberen om jongeren in de prostitutie te lokken. Of om jongeren te dwingen om andere illegale activiteiten te doen.

Sommige jongeren gaan vrijwillig aan het werk. Ze denken dat ze met hun inkomsten sparen voor een gezamenlijke toekomst met de loverboy. Of ze denken de loverboy uit de schulden te helpen. Als ze dan willen stoppen staat de loverboy dat niet toe. Meestal blijkt het geld verdwenen. In zo’n geval is er sprake van seksuele uitbuiting.

Bij gedwongen orgaanverwijdering moet iemand onder dwang zijn of haar orgaan afstaan. Over deze vorm van mensenhandel in Nederland is nog niet zo veel bekend. Er zijn in Nederland weinig slachtoffers bekend van deze vorm van mensenhandel.