Aangifte doen van mensenhandel

Voordat een slachtoffer van mensenhandel aangifte doet, vindt altijd eerst een informatief gesprek bij de politie plaats. Doel van dit gesprek is het verstreken van informatie over de positie van een slachtoffer in een strafrechtelijk onderzoek en de strafrechtelijke procedure. Op die manier kan het slachtoffer een weloverwogen beslissing nemen om wel of niet aangifte te doen.

Waarom is aangifte doen belangrijk?

Hoewel ambtshalve opsporing en vervolging naar mensenhandel mogelijk is, is het toch erg belangrijk dat slachtoffers aangifte doen. Vaak is het verhaal van het slachtoffer nodig om voldoende informatie te verkrijgen voor het opsporen en vervolgen van de verdachte. Slachtoffers van mensenhandel die aangifte willen doen, kunnen terecht bij gecertificeerde rechercheurs mensenhandel. Of voor een anonieme aangifte bij Meld Misdaad Anoniem. Slachtoffers van seksuele en criminele uitbuiting kunnen daarvoor terecht bij de Afdeling Vreemdelingenpolitie Identificatie en Mensenhandel (AVIM) van de politie. 

Slachtoffers van arbeidsuitbuiting kunnen aangifte doen bij de opsporingsdienst van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Anonieme meldingen van arbeidsuitbuiting zijn mogelijk bij het Team Criminele Inlichtingen (TCI) van de Nederlandse Arbeidsinpectie.

Vooraf een informatief gesprek

Voordat een slachtoffer van mensenhandel aangifte doet, vindt altijd eerst een informatief gesprek plaats met een gecertificeerd rechercheur mensenhandel. Tijdens dit gesprek wordt onder andere besproken wat de gevolgen van de aangifte kunnen zijn. Het slachtoffer krijgt bijvoorbeeld informatie over:

  • de te volgen procedure
  • de bedenktijd van 3 maanden (zie voor meer informatie: Verblijf in Nederland)
  • wat het slachtoffer mag verwachten van de politie en justitie
  • de gevolgen voor de verdachte
  • de verblijfsregeling mensenhandel
  • de hulpverlenings- en opvangmogelijkheden

Besluit het slachtoffer na dit gesprek om geen aangifte te doen? Dan kan de officier van justitie beslissen alsnog zelf verder onderzoek te doen. Dit wordt ook wel ambtshalve opsporing en vervolging genoemd. 

Procedure informatief gesprek

In de Aanwijzing mensenhandel staan afspraken over de procedure tijdens het informatief gesprek:

  • Er wordt altijd een schriftelijk verslag gemaakt van het informatief gesprek.
  • Het slachtoffer krijgt aan het begin van het gesprek te horen dat er een proces verbaal van bevindingen wordt opgemaakt als in het gesprek bruikbare opsporingsindicaties aan de orde komen.
  • Het slachtoffer wordt in het gesprek gewezen op de mogelijkheden van hulpverlening.

Daarnaast bestaat er een regeling voor het inzetten van een tolk tijdens de gesprekken.

Bescherming van het slachtoffer bij ondervragingen

Voor slachtoffers van mensenhandel kan aangifte doen erg ingrijpend zijn. Zij moeten dan over hun eigen ervaringen vertellen. Slachtoffers worden daarom op verschillende manieren beschermd. In de Aanwijzing mensenhandel staat dat er sprake moet zijn van passende bescherming van de persoonlijke levenssfeer, veiligheid en gezondheid van het slachtoffer. Dit betekent dat als het in het belang van het slachtoffer is:

  • het ondervragen zonder onnodige vertragingen gebeurt
  • het aantal ondervragingen beperkt blijft
  • er geen herhaling van ondervragingen is

Voor minderjarige slachtoffers geldt ook dat zij:

  • waar mogelijk steeds door dezelfde personen worden ondervraagd
  • zoveel mogelijk in een daarvoor ontworpen of aangepaste ruimte worden ondervraagd (bij kinderen onder 12 jaar is dit altijd zo)
  • zich tijdens de ondervraging mogen laten vergezellen door een vertegenwoordiger of een volwassene naar keuze (behoudens uitzonderingen)

Opnamen van verhoren

Van een verhoor wordt altijd een geluidsopname gemaakt. Gaat het om een kwetsbaar slachtoffer, bijvoorbeeld iemand onder de 16 jaar of iemand met een verstandelijke beperking? Dan worden er video-opnamen gemaakt. Is het slachtoffer onder de 12 jaar? Dan gebeurt dat in een kindvriendelijke studio.

Betrokken organisaties